Сынып жетекшілердің
ЕРЕЖЕСІ
Жалпы білім беретін мектептегі сынып жетекшісі - сабақтан тыс тәрбие жұмысын ұйымдастырумен, үйлестірумен және өткізумен айналысатын педагог.
Бұл сынып ұжымындағы әр алуан тәрбиелеудің түрлері арқылы мектеп пен бала арасындағы қарым-қатынасты ұйымдастырып, әр оқушының жеке өзіндік ерекшелігін көрсете білуіне жағдай жасап, өз қызметін оқу-тәрбие жұмысының бірыңғай жүйесінде жүзеге асыратын өз ісінің шебері.
Сынып жетекшісінің тәрбие қызметіндегі мақсаты:
- Білім алушы тұлғасының өзін-өзі дамыту мен өзін іс жүзінде көрсетуі үшін, оның қоғамда табысты әлеуметтенуі үшін жағдай жасау.
- Балалардың тума нышандары мен қабілеттерін дер кезінде айқындау әрі оңды дамыту, қорғаныс, қауіпсіздік, эмоциялық жайлылығы үшін психологиялық-педагогикалық жағдайлар жасау.
- Тәрбиеленушілердің әр түрлі шығармашылық, тұлғалық және қоғамдық мәнді іс-әрекетін өмірдің әлеуметтік-жарамды тәжірибесінің көзі ретінде ұйымдастыру: қазіргі және болашақ есейген өміріндегі өзін-өзі дамыту білімі, икемі мен дағдылары, тұлғаның өзін-өзі анықтауы және өзін іс жүзінде көрсете білуі.
- Өзара бірлескен қарым-қатынас кезінде тәрбиеленушілердің әлеуметтік құнды қарым-қатынастары мен алаңдадатын мәселелерін сәйкестендіре ұйымдастыру.
Сынып жетекшісі қызметінің міндеттері
- ● сынып ұжымын қалыптастыру және дамыту;
- ● тұлғаны дамытып, әрбір білім алушының өзін танытуы әрі қайталанбас ерекшелігін сақтай отырып, оның әлеуетті қабілеттерін ашу үшін психологиялық-педагогикалық оңды жағдай тудыру;
- ● салауатты өмір салтын қалыптастыру;
- ● сынып ұжымының түрлі үлгідегі тәрбиелеу қызметінің нысандары арқылы қарым-қатынас жүйесін ұйымдастыру;
- ● білім алушылардың құқықтары мен мүдделерін қорғау;
- ● сыныптағы жүйелік жұмысты ұйымдастыру;
- ● білім алушылардың, оқушылар ұжымы мен педагогика қызметкерлерінің арасындағы қарым-қатынасты ізгілендіру;
- ● білім алушылардың бойында адамгершілік құндылықтар мен рухани бағдарларды қалыптастыру;
- ● оқушылардың әлеуметтік мәні бар, шығармашылық іс-әрекетін қалыптастыру.
Сынып жетекшісінің негізгі қызметі:
- ● сынып жетекшісінің қызметін ұйымдастыру;
- ● сынып ұжымының оқу ісін ұйымдастыру;
- ● сыныптың сабақтан тыс уақыттағы өмірін ұйымдастыру;
- ● оқушылардың жеке басын зерделей түсіну;
- ● оқушыларды әлеуметтік қорғау;
- ● ата-аналармен жұмыс.
Сынып жетекшісі қолынан мынадай істер келуге тиісті:
- ● өзінің жеке басындағы іскерлік пен жауапкершілік арқылы үлгі бере отырып, бала белсенділігін, жауапкершілігін көтермелей қарым-қатынас орнату;
- ● өз тәрбиелік мақсаттарын көре білу жән тұжырымдау;
- ● өз сыныбында жүргізілетін тәрбие жұмысының жоспарын жасау; тәрбиелік іс-шараларды ұйымдастыру;
- ● ата-аналар жиналысын ұйымдастыру және өткізу;
Сынып жетекшісі білуі тиіс:
- ● Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңын;
- ● Бала құқықтары жөніндегі Конвенцияны;
- ● балалардың және олардың жас ерекшелігіне қатысты, педагогиканы сондай-ақ әлеуметтік, педагогикалық психологияны, валеологияны, мектеп гигиенасын;
- ● педагогикалық әдеп пен шеберлікті; тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесін;
- ● еңбек заңнамасының негіздерін білуі тиіс.
Сынып жетекшісі:
- ● мектептің өзін-өзі басқару құрылымдары жұмысына қатысуға; бастама көтеруге, мектеп қызметін жетілдіруге байланысты ұсыныстар енгізуге, іскерлік,
- ● сындарлы сын айтып шығуға;
- ● өзінің жеке тәрбие жүйесі мен бағдарламасын жасауға, «теріс ықпал етпейтін» ізгілікті қағиданы басшылыққа ала отырып, тәрбиелеудің жаңа әдістерін, түрлері мен тәсілдерін шығармашылық тұрғыда пайдалануға;
- ● мектептің өзін-өзі басқару мен қорғау органдарында, мүмкін болмаған жағдайда - мемлекеттік билік органдары мен сотта өзінің ар-ожданы мен абыройын қорғауға;
- ● еңбектің түрлі көлемі мен нәтижелері үшін берілетін материалдық және ынталандырушы қосымша төлемдерді белгілейтін құжаттар әзірлеу ісіне қатысуға құқылы.
Сынып жетекшісінің лауазымдық міндеттері
- ● журналды жүргізуге;
- ● оқушылардың жеке істерін жүргізіп, жай-күйін бақылып отырады;
- ● сынып ұжымын ұйымдастырады: тапсырмаларды бөледі, белсенділермен жұмыс істейді, оқушыларға бағыт береді;
- ● үлкен кезекшінің жұмысын ұйымдастырады әрі көмектеседі;
- ● сыныптағы, мектептегі, асханадағы кезекшіліктерді ұйымдастырады;
- ● бекітіліп берілген кабинеттің санитарлық жағдайын сақтайды;
- ● тәрбиеленушілердің, киім киісін бақылап отырады;
- ● тамақтануды ұйымдастырады; ата-аналармен тегін тамақтандыру және сыныптастарының тегін тамақтанатын балаларға сыпайылықпен қарауы жайындағы түсіндіру жұмысын жүргізеді;
- ● ата-аналармен бірлесіп, нақты бір себептерсіз сабаққа қатыспай қалатын оқушыларды бақылайды;
- ● оқуға қолайлылық тудыратын жағдай жасау;
- ● сыныппен жұмыс істейтін мұғалімдердің қызметін үйлестіріп отырады;
- ● оқушылар күнделігімен жұмыс істейді, ата-аналармен үлгерім жөнінде
байланысып тұрады;
- ● анағұрлым дарынды балалардың өсе түсуі үшін, яғни олардың танымдық қызығушылығының, ой-өрісінің кеңеюіне жағдай жасайды;
- ● үйірмелерге, факультативтерге, байқауларға, олимпиадаларға, жарыстарға тартады;
- ● экскурсияларды, театрларға, көрмелерге барып тұруды ұйымдастырады; оқушылардың ақыл-ой қызметін үйымдастыру үшін психологгы шақырады (әңгімелесу циклдары, жеке ұсынымдар);
- ● сыныпта жағымды ахуалдың болуына ықпал етеді, өзара тілектестік қарым-қатынас қалыптастырып, оларды түзетіп әрі реттеп отырады;
- ● сыныптағы шығармашылық ісін ұйымдастырады;
- ● оқушылардың денсаулығын нығайтып, оқушыларды дене шынықтыру мен спорт шараларына тартады;
- ● түрлі қоғамдық балалар ұйымдарының қызметіне жәрдемдеседі;
- ● әрбір ұйымдастыратын істің қызықты түрлерін, терең мазмұнын іздейді, сынып жетекшісінің кез келген сыныппен кездесуінің мақсатқа лайықты әрі бағытталған болуын белгілейді, айына бір рет тақырып бойынша сынып сағатын өткізеді;
- ● сыныпта сабақ жүргізетін мұғалімдердің, сондай-ақ ата-аналардың пікірлерін ескеру арқылы әрі қолда бар әдістемелерге сәйкес оқушы тұлғасын зерделейді, олардың мінездемелерімен жұмыс істейді; оқушыларға мамандық таңдауда көмек көрсетеді;
- ● ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалардың құқығын сақтау мен қорғауды қамтамасыз етеді, әлеуметтік педагогпен ынтымақтастықта әрекет етеді;
- ● әлеуметтік қорғаусыз қалған балаларды анықтап, есепке алады;
- ● отбасы берекесіз балаларды анықтап, есепке алады;
- ● «қиын», «қауіпті топ» қатарындағы жасөспірімдер мен есепте тұрғандардың тәртібін бақылап жүреді;
- ● тоқсан сайын бір рет ата-аналар арасында тақырып бойынша жиналыс өткізеді;
- ● отбасы тәрбиесіндегі жағдайды зерделейді;
- ● ата-аналармен дербес жұмыс жүргізеді;
- ● сыныптың сабақтан тыс іс-әрекетін ұйымдастыру ісіне ата-аналарды тартады.
● сыныптағы оқушылардың тізімін жасап, сынып журналын рәсімдейді (бірінші оқу аптасының басында);
- ● мектеп кітапханасынан кітап алуды ұйымдастырады (бірінші – екінші оқу күндері бойы);
- ● оқушылардың отбасы жағдайындағы тәрбиесін зерделейді;
- ● сыныптың әлеуметтік төлқұжатын анықтайды немесе жасайды және оны әлеуметтік педагогқа тапсырады (оқудың бірінші тоқсаны бойында;
- ● сынып оқушыларының қосымша білім беретін мекемелерге қатынайтыны туралы толық ақпарат жинайды (қазан айы бойы);
- ● қабілеттерін дамыту мақсатында оқушыларды әр алуан қызметке, соның ішінде қосымша білім беру бірлестіктері қызметіне тарту жұмыстарын жүргізеді бірінші тоқсан бойында);
- ● жарты немесе бір жылға арнап сыныптың тыныс-тіршілігін ұжымдық жоспарлауды ұйымдастыру .
- ● сынып тәрбие жұмысының жоспарын жасап, оны сынып жетекшілері әдістемелік бірлестігінің жетекшісімен келіседі және бекіту үшін тәрбие жұмысы жөніндегі директордың орынбасарына тапсырады (қыркүйек бойы).
Күн сайын:
- ● сынып журналына сабақта жоқ оқушыларды белгілейді;
- ● оқушылардың сыныптық өзін-өзі басқару органдарына және сыныптағы мектептік өзін-өз басқару органдарының өкілдеріне педагогикалық көмек көрсетеді;
- ● оқушылардың киім киісін және олардың ауыстырып киетін аяқ киімі
- ● болуын бақылап отырады;
- ● сынып оқушыларының тамақтану кезіндегі және асханадағы өздерін ұстай білу мәдениетін бақылайды,
- ● сыныптағы кезекшілікті бақылауды жүзеге асырады.
Апта сайын:
- ● оқушылардың күнделіктерін тексереді;
- ● пән мұғалімдерінің сынып журналын жүргізуін бақылап отырады;
- ● сынып сағатын және (немесе) жарты сағаттық шараларды ақпарат беру, өзара байланыста болу үшін өткізіп тұрады;
- ● мектеп ішіндеғі бекітіліп берілген сыныптың санитарлық жағдайын бақылап отырады;
- ● оқушылардың тамақтануына ақша жинауды ұйымдастырады.
- ● сынып ұжымының мектеп істеріне қатысуын ұйымдастыру;
- ● оқушылар өзін-өзі басқару органдарының сынып ұжымы тыныс-тіршілігін қорытындылап шығаруына жәрдемдеседі;
- ● жол жүру ережесі және қауіпсіздік техникасы мен тіршілік қауіпсіздігі бойынша жоспарлы нұсқама жөніндегі сабақтарды өткізеді;
- ● жалпы мектептегі кештер және басқа да іс-шаралар кезінде кезекшілік етеді (кезекшілік кестесіне сәйкес);
- ● өз сыныбындағы педагогикалық тұрғыдан ерекше қамқорлықты талап ететін оқушылардың үйірмелерге, секцияларға, клубтарға және тағы басқа бірлестіктерге қатысуын бақылайды;
Тоқсан бойына:
- ● оқушылардың денсаулығын сақтау жөніндегі медицина қызметкерлері ұсынымдарының орындалуын ұйымдастыру; санитарлық-гигиеналық талаптардың сақталуын қадағалайды, ол үшін жауап береді.
- ● оқушылардың өзін-өзі басқару органдарына сынып ұжымында өмір тіршілігін ұйымдастыруға жәрдемдеседі (ағымдағы ұжымдық жоспарлау, істерді ұйымдастыру және ұжымда талдау);
- ● сыныптың мектеп бойынша кезекшілігін ұйымдастырып отырады (кезекшілік кестесіне сәйкес);
- ● сынып оқушыларының мектеп жарғысын дөрекі түрде бұзған жағдайда олардың девиантты мінез-құлықтары;
- ● өз оқушыларын әлеуметтік жағынан қорғаудың қажеттігі туралы әлеуметтік педагогты, мектеп директоры мен оның тәрбие жұмысы жөніндегі орынбасарын жедел хабардар етеді әрі солармен бірге тиісті шаралар қабылдайды;
- ● мектеп оқулықтарының жағдайын бақылап отырады;
- ● қосымша білім беру бірлестіктерінің іс-әрекеттеріне сынып
оқушыларының қатысуы туралы ақпараттарды анықтайды;
- ● педагогикалық консилиумдар өткізеді,
- ● ата-аналар жиналысын өткізеді;
- ● сынып ата-аналары комитетінің жұмысын ұйымдастырады (комитеттің жұмыс жоспарына сәйкес);
- ● сынып жетекшілерінің әдістемелік бірлестіктеріне барып тұрады әрі тәрбие жұмысының мәселелеріне арналған семинарларға, жиналыстарға және езге де сынып жетекшісінің педагогикалық шеберлігін арттырумен байланысты іс-шараларға қатысады.
Тоқсанның соңында:
- ● өткен тоқсандағы оқушылар оқуы мен сынып ұжымы тыныс-тіршілігінің қорытындысын шығарады;
- ● оқу-тәрбие ісі жөніндегі директордың орынбасарына сыныптағы оқу үлгерімі туралы есеп береді
Каникул уақытында:
- ● Сынып жетекшілері әдістемелік бірлестігінің каникул кезіндегі жұмыстарына қатысады;
- ● өзін-өзі басқару органдарымен, қоғамдық бірлестіктермен, оқушылар белсенділерімен, ата-аналармен бірлесіп өз сыныбында каникул кезінде іс-шаралар ұйымдастырады;
Оқу жылының аяғында:
- ● сынып белсенділермен бірге оқу жылындағы сыныптағы тіршілік қызметінің қорытындысын шығару, яғни есеп беру- сайлау науқанын ұйымдастырады;
- ● сыныптағы оқу-тәрбие үрдісінің жүру қорытындысына педагогикалық талдау жасап, оны мектеп директорының тәрбие жұмысы жөніндегі орынбасарына (сыныпта өткен жылы жүргізілген оқу-тәрбие жұмысының есебі түрінде) тапсырады;
- ● мектеп берген оқулықтарды кітапханаға тапсыртады;
- ● сынып ішін жөндеу жұмысын ұйымдастырады;
- ● ата-аналардан балалардың жазғы демалыстары туралы мәліметтер жинайды.
Бітіруші сыныптың жетекшісі:
● мектеп бітірушілердің алдағы оқулары мен жұмысқа орналасуларына қатысты жоспарларынан мәліметтер жинайды (соңғы оқу жылы бойында);
- ● оқушылармен және өз сыныбының ата-аналарымен бірге мектеп бітіруге байланысты іс-шарлар дайындауды ұйымдастырады (жыл бойына);
- ● өз түлектерінің оқу орындарына, жұмысқа орналасқандықтары және т.б. жайлы толық ақпараттар жиналады және болуы тиіс (кезекті оқу жылының басында).
Тәрбие жұмысы баланың жасын, психологиялық ерекшеліктерін ескеріп, төрт бағыт бойынша жоспарланады:
- ● денсаулық,
● оқу,
- ● қарым-қатынас,
● бос уақыт.
